Karoshi nedir? Japonların çalışma kültürü nasıldır?

Japonya, 1853 yılına kadar batılı devletlerle ticaret anlaşması yapana kadar dünyadan izole olmuş bir ada ülkesiydi.

Kısa Bilgi

İmparatorlarının güneş tanrıçası
2.
Fakat çalışanların bu izinleri kullanmaya
Japonya hakkında ilginç bilgiler

Karoshi nedir? Japonların çalışma kültürü nasıldır?

İmparatorlarının güneş tanrıçası

Amaterasu’nun soyundan geldiği için, kendilerine bir yarı tanrının önderlik ettiğine inanıyorlardı. İkinci dünya savaşında Nazi Almanya’sı ile ittifak kuran Japonya, sert bir politika izlemeye başlamıştı. Bir taraftan en büyük komşusu Çin’e asker çıkarmış diğer taraftan Pearl Harbor baskınıyla Amerika’ya gözdağı veriyordu. Elbette ki bu saldırgan politikanın temelinde iki önemli neden vardı. Birincisi, krallarının tanrı soyundan gelmesi nedeniyle kendilerine dünya hakimiyeti hakkı verildiğine inanmalarıydı. Bir diğer neden, dünyadaki tüm savaşların temel nedeni olan ekonomik sebeplerden kaynaklanıyordu. Aslında dünya tarihi boyunca yapılan tüm savaşlar ekonomik temellidir. Fakat tarih boyunca Hükümdarlar, para için savaşmanın kutsallığına kimseyi inandıramayacaklarını düşündükleri için her savaşa kutsal bir gerekçe öne sürmüşlerdir. Kimse imparatorunun daha fazla cariyesi, kölesi veya altını olsun diye savaşmaz. Bu nedenle tarih boyunca toplumlar din, adalet, onur, millet ve şeref süsüne batırılmış ama temeli daha fazla zengin olmak isteyen imparatorlarının egoları için hayatlarını vermişlerdir. Tekrar konumuza dönersek, Japonya’da doğal kaynaklarının yetersiz olması nedeniyle ikinci dünya savaşına katılmak zorunda kalmıştı. İkinci dünya savaşı sonrası Japonya’nın iki şehrine atom bombası atılmış, yüzbinlerce insan hayatını kaybetmiş ve en önemlisi Japon imparatoru, Tanrıça Amaterasu’nun soyundan gelme iddiasından vazgeçtiğini tüm dünyaya ilan etmişti. Japon halkı yıkılmıştı. Çünkü ortada Kendisini koruyacak ne bir ordusu ne de dünyaya kafa tutacak bir tanrısı kalmıştı. Her Japon vatandaşı Depresyondaki her varlık gibi kendini oyalayıp acılarını saracak bir meşgale arıyordu. Ve böylelikle Japonlar acılarından kurtulmak için günde 15 saate varan mesailere sahip bir ekonomik düzen yarattılar. İşin ilginç tarafı Ekonomi terimi Japonca “keizai” kelimesi ile karşılanıyor. Keizai Japonca “insanların acılarını hafifletme bilimi” anlamına gelmektedir.

2.

dünya savaşının yaralarını sarmak için Japon halkı tüm enerjisini ekonomik hayatı canlandırmaya adadı. Çok kısa sürede dünyadaki ikinci büyük ekonomiye sahip olmuşlardır. Fakat yılda 3000 veya 3500 saat çalışma mesaileri halk sağlığını tehdit eder boyuta ulaşmıştır. Böylelikle bu çalışma koşulları, çalışmaktan kaynaklanan ölüm anlamına gelen “karoshi” ve fazla çalışmaktan kaynaklanan intihar anlamına gelen “karojisatsu” problemlerine neden olmuştur 1970 li yıllarda litaratüre giren karoshi, fazla çalışmadan kaynaklanan ölümü ifade eden Japonca bir terimdir. Haftalık 65 saati bulan mesai saatlerinden kaynaklanan beyin felci, kalp krizi veya akut kalp yetmezliği sonucu çalışanlar hayatını kaybetmektedir. Japonya’da Son yıllarda bu ölüm oranı nedeniyle çalışma sürelerinin azaltılması için çalışmalar yapılmış ve yıllık çalışma süresi 1700 saate kadar düşürülmüştür. Japonya’da 2. dünya savaşından sonraki ilk kuşak toplumsal yaraları sarmak için yoğun olarak çalışıyordu. Fakat sonraki gelen nesil arasında yapılan bir çalışmada, çok çalışanların şirkete daha bağlı olduğu algısı Japonları uzun mesai saatlerine katlanması için motive ettiği görülmüştür. Yani bir şirkette en çok çalışanın işine daha sağdık olduğu ve bu tavrından dolayı toplumda saygınlığının artması Japonların arasında yaygın bir inançtır. Yapılan araştırmalara göre Karoshi kurbanlarının çoğunluğunun 30 ile 50 yaş arası olduğu ortaya çıkmıştır. Karoshi kurbanları beyaz ve mavi yakalı her meslek grubundan olabildiği gibi oranlarının en çok erkekler arasında olduğu görülmüştür. Kurbanlar arasında bir sınıfsal farklılık olmadığı aralarında otobüs şoförlerinden genel müdürlere kadar geniş bir yelpazeyi kapsadığı görülmüştür. Aşırı iş yükü nedeniyle meydana gelen intihar anlamını gelen karojisatsu, Japonya’da ciddi ve derin bir sorundur. İşini kaybetmek korkusu, iş yerindeki denetimlerin azlığı, iş yeri çatışmaları çalışanlar arasında intihar vakalarını arttırmaktadır. Ayrıca işini hakkıyla yapamama Japonlar arasında bir onur meselesi olarak görüldüğü için intihara meyletme olayları yaygınlaşmaktadır. Son zamanlarda Japonya’daki hükümet karoshi ölümlerinin önüne geçmek için her ayın son Cuma gününü ayrıcalıklı gün olarak ilan etmiş durumda. Hükümet, Bu ayrıcalıklı günde şirketlere çalışanlarını öğleden sonra saat üçte salmaları çağrısında bulundu. japonya

Fakat çalışanların bu izinleri kullanmaya

pek niyetli olmadığı görülüyor. Ayrıca bir yıl içinde 20 gün izin yapma hakkına sahip olmalarına rağmen çalışanların %35’i bu izinlerini kullanmıyor. Şimdi isterseniz Japon çalışma kültürünün ilginç özelliklerine bir göz atalım Japon çalışma kültüründe bir birey herhangi bir şirkette işe başladığında genellikle ömür boyu iş güvencesine sahip olduğunu bilir. Bunun karşılığında çalışanlardan yeni bir iş veya yüksek bir ücret arayışına girmemesi beklenir. Ömür boyu iş güvencesi için çalışanla iş veren arasında hukuki bir sözleşme olmasına gerek yoktur. İş ahlaklarına aile ahlakı kadar önem veren Japonlar için bu iş güvencesi yasalardan daha bağlayıcı olan ahlaki kurallarla garanti altına alınmıştır. Ömür boyu bir şirketin elamanı olarak çalışan Japonlar artık o şirketi aile olarak görür. Büyük şirketlerde bu nedenle her 6 ayda bir elde ettiği karın bir kısmını çalışanlarına ikramiye olarak dağıtır. Böylelikle çalışanların şirketlerini bir aile olarak görme anlayışı perçinlenmiş olur. Günümüzde OECD ülkeleri sıralamasında mesainin en uzun olduğu ülkeler arasında Japonya 4. Sıradadır. Japon yasaları, haftalık çalışma saati ya da mesai saatine yönelik bir sınırlama getirmiyor. Buda Karoshi vakalarında bir artışa neden olmaktadır. Bu arada diğer ülkelerdeki çalışma saatlerine bir göz atalım isterseniz. Türkiye OECD ülkeleri sıralamasında mesainin en uzun olduğu ülkeler arasında ilk sırada yer alıyor. Türkiye’de haftalık 50 saat ve üzerinde çalışanların oranı yüzde 43’ün üzerinde Meksika %28 ile ikici sıradadır. Güney Kore %27 ile 3. Sırada yer almaktadır. Japonya 4. Avustralya ise %13 ile 5. Sırada yer almaktadır.