Hayat ağacı neyi sembolize eder?
Dünya üzerindeki en ilkel toplumlardan en gelişmiş medeniyetlere kadar her kültürde ağaçlar kutsal kabul edilmiş ve haklarında birçok efsane ile mit yaratılmıştır.
Kısa Bilgi
Hayat ağacı nedir?
Bu inanışlardan en yaygını şüphesizki hayat ağacı sembolüdür. Hayat ağacı birçok kadim kültürde kutsal olarak kabul edilmiş bir simgedir. Bazı inanışlarda dünyanın merkezinde yer alan bu ağacın, gezegenimizdeki tüm ahengin, düzenin ve ilahi güçlerin temel kaynağı olduğuna inanılmıştır. Genel olarak Hayat ağacının 5 temel sembolik anlamı vardır. Hayat veya Yaşam Ağacı Üç Kozmik Âlem Arasındaki Bağın sembolüdür. Bu üç kozmik âlem yer altı, yer üstü ve gökyüzüdür yani ölüler alemi, yaşayanlar alemi ve tanrılar alemidir. Hayat ağacının kökleri ölüler, gövdesi yaşayanlar meyvesi tanrılar aleminin bir metaforudur Böylelikle hayat ağacı bir axis mundi yani kozmik bir eksen olarak kabul edilir. Hayat ağacının ikinci sembolik anlamı Tanrının yeryüzünde tezahürü olmasıdır. İslami inanışa göre, bu ağacının sürekli yeşil ve canlı kalması Allah’ın El Bâki ismine benzemesinden kaynaklanmaktadır. Hayat ağacının meyvesiz olması Yaratıcının doğmamış ve doğurulmamış olmasına benzer. Bir diğer özellik Hayat ağacının yaratılış ve doğumun sembolü olmasıdır. Çatalhöyük kazılarında bulunan ve 8000 yaşındaki doğurganlık tanrıçası göbeğinden bir ağaç çıkacak şekilde tasvir edilmiştir. Yine kelt inancında meşe Asurlularda nar ağacı hayat ağacına benzetilmiş ve doğurganlığın sembolü olarak görülmüştür. Mitolojik anlatılarda sürekli yeşil ve canlı kaldığı ifade edilen hayat ağacı, gençlik ve ölümsüzlüğü sembolize etmiştir. O asla çürümez, yaprak dökmez, sararmaz, oluş ve bozuluşa uğramaz.
Hayat ağacı neyi sembolize eder?
Hayat ağacı son olarak güç ve iktidarın sembolüdür. Osman gazinin rüyasında göbeğinden çıkan bir ağaç görmesi ve bu ağacın dünyayı sarması bir hayat ağacı sembolizmidir. Yine oğuz kağan destanında kıpçak beyin bir ağaç kovuğunda kendiliğinden doğması hayat ağacının güç sembolü olarak kullanıldığını gösterir. Hayat ağacının varlığı ve yeri konusunda her kültür kendi yorumunu yapmıştır. Çünkü kültürlere göre dünyanın merkezi olarak kabul edilen kutsal yer anlayışı farklıdır. Örneğin Filistinlilere göre hem hayat ağacının bulunduğu hem de dünyanın merkezi olan yer Samiri inancının kutsal kabul ettiği Gerizim dağıdır. Diğer taraftan Hristiyanlara göre Golgota tepesi, Hintlilere göre Meru dağı, Yakutlulara göre ilk insan er-Sogotoh’un sarayının bulunduğu Akdağ, Kırgızlara göre Zümrüdü Anka kuşunun bulunduğu Kaf dağı hem dünyanın merkezi hem de hayat ağacının bulunduğu yerdir. İslami anlayışa göreyse hayat ağacı bu dünyada değildir. Cennetin girişindeki Sidre Ağacı veya Tuba ağacı hayat ağacıdır. Hatta hadislerde cennet elbiselerinin bu ağacın tomurcuklarından yapıldığına anlatılır. Eski Türk inancına göre kutup yıldızı hayat ağacının bir meyvesidir. Bu meyve, tanrıların bulunduğu alemle insanların bulunduğu alemi birbirine bağlayan bir bağdır. Hatta inanışa göre Tanrılar atlarını bu ağaca bağlarlar. Türk mitolojisinde oldukça değerli bir yer edinmiş olan bu ağaç efsanelerde “Yaşam Ağacı”, “Dünya Ağacı, “Şaman Ağacı”, “Evliya Ağacı”, “Ulukayın” “Baykayın”, “Bayterek”, “Demir Kavak” gibi farklı isimlerle anılmıştır. İslam inancında hayat ağacı çok sevilen bir figür olmuş edebiyat, mimari ve el sanatları gibi birçok alanda işlenmiştir. Emevi saraylarından Hirbet el-Mefcer’in zemin süslemelerinde, Medinetü’l Zehra`nın duvar süslemelerinde Selçukluların yapmış olduğu medreselerde, özellikle Erzurumdaki Yakutiye medresesinin süslemelerinde hayat ağacı motifi işlenmiştir.
Hayat ağacı günümüzde kullanılıyor mu?
Hayat ağacı figürü günümüzde bile birçok sanat eserine esin kaynağı oluyor. Avatar filmini izleyenler hatırlayacaklardır. Bu filmde işgalci insan ırkının yok etmeye çalıştığı ve navi halkının canları pahasına koruduğu bir ağaç vardı. Bu ağaç gezegende bulunan canlı cansız tüm nesnelerin enerji kaynağıydı. Bu ağacın hayat kaynağı olması, yerel ırkların kutsal olarak kabul etmesi ve enerji vererek gezegendeki tüm ahengi düzenlemesiyle tipik bir hayat ağacı figürüdür. Şimdi gelelim yılbaşı ağacı süslemesi ile hayat ağacı miti arasındaki bağlantıya Yeni yılın gelmesiyle birlikte ağaç süsleme âdetiyle ilgili birçok tartışmada berberinde geliyor. Tartışmanın bir tarafı bu adetin Hristiyan adeti olduğunu dolaysıyla kutlanmasının geleneklerimize aykırı olduğunu ileri sürüyor. Diğer tarafsa bu adetin dini bir adetten ziyade, ortak bir kültürün ürünü olduğunu ileri sürüyor. Ünlü Sümerolog Muazzez İlmiye Çığ’a göre ağaç süsleme geleneği Hunlara kadar dayanan eski bir adettedir. Ona göre, ağaç süsleme geleneği geçmişi Hıristiyanlık öncesindeki paganizme uzanıyor. Çok tanrılı dinlerde çam ağacı, yaprağını hiç dökmemesi nedeniyle sonsuzlukla özdeşleştirilmiştir. Eski pagan Türkleri de yeniden doğuş diye isimlendirilen Nardugan bayramında hayat ağacı mitinden esinlenerek ağaç süslerdi. Tanrı Ülgen’e yakarışın ve erişimin bir simgesi olarak herkes çam ağacının altına armağanlar bırakırdı. Böylelikle yeni yılın huzur getireceğine inanılırdı. Dolayısıyla bu adetteki ritüeller ve anlam bir şekilde değiştirilmiş, Tanrı Ülgen yerini Noel babaya bırakmıştır. Değişmeyen tek şey ise binlerce yıldır insan topluluklarının mutlu olmayı hep gelecek yıllara bırakmasıdır. yılbaşı tüm insanlığa sağlıkve huzurgetirir.
Hayat hakkında ilginç bilgiler
Bu kısa video’yu izleyerek Hayat hakkında detaylı bilgi alabilirsiniz.
Facebook ve Twitter adreslerimizden bizi takip etmeyi unutmayın.
Bu konu ile alakalı soru sormak için hemen tıkla
