Sosyal devletin özellikleri nelerdir?

Sosyal Devlet (refah devleti) nedir?

Kısa Bilgi

Hangi ülkelerde sosyal devlet anlayışı var?
Sosyal devletin temel özellikleri nelerdir?
Sosyal devletin yapması gerekenler nelerdir?
Sosyal Devlet hakkında ilginç bilgiler

Hangi ülkelerde sosyal devlet anlayışı var?

Sosyal devlet yardımları Türkiye sosyal devlet mi? Sosyal devlet veya diğer adıyla refah devleti anlayışında toplumun, devletin ve iktidarın tek kaynağı bireydir. Sosyal Devletin tek amacı, bireyin mutluluk ve refahını sağlamaktır. Onun maddi ve manevi gelişimini artırmaktır. Sosyal devlet halkının refahını sağlamak için sosyal politikaları hayata geçirmekle yükümlüdür. Sosyal politika kavramı ilk kez Almanya’da sanayileşmeyle birlikte önemli hale gelen iş kazası, hastalık, işsizlik ve yaşlılık gibi sorunlarla mücadele etmek adına ortaya çıkmıştır. Fakat bu dar anlamda bir sosyal devlet anlayışıdır. Zamanla sosyal politikalar tüm yurttaşları kapsayacak şekilde genişlemiştir. Sosyal devlet anlayışında, bireyi devletin bir aracı olarak gören totaliter iktidarlara yer yoktur. Sosyal devlet anlayışına göre kutsal olan ve korunması gereken devlet değil bireyin hakları ve mutluluğudur. Bu anlayışa göre birey kadar onun kurduğu topluluklarda önemlidir. Yani sosyal devlet sisteminde sivil toplum kuruluşları ve sendikalar gibi iş örgütlenmeleri iktidar kadar güçlüdür. Sosyal devlet anlayışının felsefi temelleri her ne kadar Fransız devrimine dayansa da, sosyal devlet sistemi bu devrimin ötesine geçen fikirlere sahip olmuştur. Fransız devrimine göre insanlar belli sınırlar içerisinde mutlak bir özgürlüğe sahiptir. Devlet asla bu sınırların içerisine müdahale edemez. Sosyal devlet anlayışına göre de insanın özgürlüğünü mutlak yaşadığı bir sınır vardır. Fakat devlet kişinin mutluluk ve refahını arttıracak tedbirleri almak zorundadır. Sosyal devlet anlayışı 2. Dünya savaşı sonrası değer kazanmaya başladı. Bu savaştan sonra özellikle batı Avrupa anayasaları hızlı bir şekilde sosyal devlet anlayışına göre revizyon edildi.

Sosyal devletin temel özellikleri nelerdir?

Şimdi isterseniz bu değişikliklerin nasıl olduğuna ve sosyal devlet anlayışının temel prensiplerine kısaca bir göz atalım. Sosyal devlet anlayışına göre devlet, bireylerin insan onuruna yakışacak bir yaşam sürmesi için tedbirler alır. Örneğin halkın kırmızı et tüketmesi için et fiyatlarının bir kısmını süspanse eder, yani kendisi karşılar. Böylelikle halkın yaşam standartının yoksulluk sınırının üzerine çıkmasını sağlar. Sosyal devlet çeşitli kurumlar oluşturarak serbest piyasa ekonomisinin yol açtığı bazı sorunları çözüme kavuşturmaya çalışır. Örneğin iş ve işçi bulma kurumları veya sosyal güvenlik kurumları bu sorunların çözümü için yaratılmıştır. Sosyal devlet sisteminde, başta eğitim ve sağlık olmak üzere toplumun temel ihtiyaçları devlet tarafından sağlanır. Eğitim ve sağlık sektörlerine ait devlet kuruluşları zarar ettiğinde kapatılmaz veya özelleştirilmez. Devlet bu tip işletmelere kar elde etmek isteyen tüccar gözüyle bakmaz. Sosyal devlet ekonomik olarak kar getirmeyecek korkusuyla özel girişimin girmediği alanlara yatırım yaparak özel sektörü teşvik eder. Örneğin özel sektörün az geliştiği şehirlere devlet yatırım yaparak burada bir piyasa oluşturur. Bu da özel sektörü bu şehirlere çekerek halkın batıya göç etmesini engeller. Sosyal devlet sisteminde devlet, sendikaların kurulması için gerekli kolaylıkları sağlamalıdır. İşçilerin sendikalar kurarak çalıştıkları kurumların yönetiminde söz sahibi olması doğal bir durumdur. Sosyal devlet anlayışının gelişmediği dönemlerde bu haklara tehdit gözüyle bakılıyordu. Örneğin 1950 yılında Çalışma bakanı müsteşarı fuat erciyes grev hakkıyla ilgili şu sözleri söylemiştir: Grev isteyen işçinin Türklüğünden şüphe ederim. Sosyal devletin en önemli amacının halkın refah düzeyini arttırmak olduğu bilinir. Örneğin sosyal devlet anlayışına sahip Norveç’te çocuk yuvalarının çoğu devlete aittir. Devlet yuva parasının bir kısmını kendi karşılar. Eğer çocuk yuvaya başlamamışsa devlet bu parayı doğrudan aileye verir. Ayrıca Norveç’te öğrencilerin okul ders kitapları, ilkokul çantası, kırtasiye ürünlerine dair tüm masrafları devlet tarafından karşılanır. Çocuklarının ihtiyacını karşılayamayanlara devlet doğrudan yardım yapar. devlet

Sosyal devletin yapması gerekenler nelerdir?

Örneğin bisiklet alması için devlet ihtiyacı olan ailelere yardım eder. Sosyal devlet anlayışına göre vergilerin ödeme gücüne göre alınması gerekir. İsterseniz bunu bir örnekle anlatalım. İsmail babadan kalma tarlanın yedi kardeşe bölünmesiyle kendine kalan kısmını ekmeye çalışan bir çiftçidir. Çiftçilik dışında hiçbir geliri de yoktur. Veli babasından kalan müteahhitlik firması sayesinde çalışmadan lüx yaşama kavuşan şanslı azınlıktan bir örnektir. Gününün çoğunu nargile kafelerde “kardeşim köz getir seri” nidalarıyla geçirir. Veli dizel motora sahip lüx jipiyle sahil yollarının tanıdık simasıdır. Sosyal devlet sisteminde İsmail’in traktör için aldığı dizel ile Velinin jipi için aldığı dizel aynı fiyatta değildir. Veli’nin aldığı yakıttan devlet daha az vergi alır. Sosyal devlet anlayışını savunanlara göre, devlet muhtaç olan halka yardım etmelidir. Fakat bu politikanın amacı halkı dilendirici konumuna getirmek değildir. Amaç fırsat eşitliği yaratmak adına halkın zayıf kısmını desteklemektir. Sosyal politikalarda ilk amaç balık vermek değil balık tutamayana tutması için fırsat yaratmaktır. Halkı çalışmaya veya üretmeye teşvik etmeden yapılan tüm yardımlar, halkın karakterini bozar. Böyle bir durumda çalışmadan zengin olmaya, üretmeden söz sahibi olamaya, kitap okumadan alim olmaya çalışan bir toplum ortaya çıkar. Sosyal devlet kısaca halkının ekonomik, demokratik ve hukuk alanlarındaki haklarını koruyan devlettir. Dünyada, sosyal devlet anlayışında önde gelen ülkeler şöyledir: İngiltere, Almanya, Fransa, Polonya, Norveç ve İsveç’tir.