Satürn'ün Çevresindeki Halkalar Nelerdir?
Kısa Bilgi
Satürn’ün Çevresindeki Halkalar Nelerdir?
Gökleri teleskopla ilk kez keşfeden Galileo, 1610’da Satürn ile ilgili tuhaf bir şey fark etti; sanki yanlarından dışarı çıkan şeyler varmış gibi gzlemledi! 1655’te Christian Huygens adında bir adam daha iyi bir teleskopla Satürn’ü inceledi ve bir şey gördü. Gördükleri Öylesine tuhaftı ki, birisine açıklamaktran çekindi! Bu yüzden, gözlemlerini, çevrildiğinde, ‘Ekliptiğe eğimli, hiçbir yere değmeyen, ince ve düz bir halka ile kuşatılmış’ diyen bir tanımlama olarak yazdı. Satürn gezegeninin halkaları, onları ilk fark edenleri ürkütücü olarak, hala güneş sistemimizin en büyük gizemlerinden biri olmaya devam ediyor.
Satürn’ün özellikleri nelerdir?
Aslında bilindiği kadarıyla bu tür halkalar göklerin hiçbir yerinde yoktur. Elbette halkalar dışında Satürn gezegeni hakkında bazı şeyler biliyoruz. Güneşin etrafında dönmesi 291 yıl alır, Jüpiter’den sonra ikinci büyük gezegendir ve etrafında dönen dokuz uydusu vardır. Etrafında nüfuz edemediğimiz bir atmosferi var ama gördüğümüz şey katı madde değildir. Gezegenin merkezinde bazı kayalık metalik malzemeler olabilir. Ve o meşhür gizemli halkalara sahip.
Satürn halkalarının özellikleri nelerdir?
Hepsi aynı düzlemde üç ana halka vardır ve Satürn’ün ekvator düzleminde yer alırlar. Halkalar yaklaşık 273.000 kilometre boyunca dışa doğru uzanır. Orta halka en parlak olanıdır. Dış halkadan yaklaşık 3000 kilometre genişliğinde bir boşlukla ayrılır. İç halka çok sönüktür. Diğer sönük dış halkalar uzay aracı tarafından tespit edildi ve hatta biri iç halkadan neredeyse gezegenin bulut tepelerine kadar uzanabilir. Halkalar katı değildir, ancak minik şekilde gezegenin etrafında dönen buzla kaplı moloz parçalarından oluşurlar ve hiç oluşmamış bir ayın parçaları olabilirler.
Satürn Halkaları Nasıl oluştu?
Bilim adamları, alfabenin ilk yedi harfine karşılık gelen ve çok daha ince maddelerden oluşan yedi ana halka belirlediler. Uzaktan katı görünseler de, her halka aslında ayrı ayrı buz parçaları ile birlikte toz ve uzay kayası parçalarından oluşur. Bu parçacıkların boyutları küçük bir benekten belki de 0,8 km genişliğe kadar değişir. Halkaları oluşturan uzay nesneleri, saatte binlerce kilometreye varan yüksek hızlarda gezegenin etrafında dolanıyor.
Satürn’ün halkalarının nasıl oluştuğu hala tartışmaya açık. 2004 yılında Satürn’e ulaşan NASA uzay aracı Cassini cevap verebilir. Cassini’nin araştırması, dış Halkasının büyük ölçüde Satürn’ün bilinen 53 uydusundan biri olan Enceladus’tan kopan buz parçalarından oluştuğunu gösteriyor. Gezegenin yüzeyine daha yakın olan bazı halkalar, küçük göktaşları kendileriyle çarpıştığında diğer uyduları kıran parçacıklardan oluşuyor gibi görünüyor.
Roche sınırı nedir?
Bazı halkaların nasıl oluştuğunu açıklayan birkaç teori, ilk olarak 19. yüzyıl Fransız gökbilimci Edouard Roche tarafından yapılan bir hesaplamaya dayanan Roche sınırına dayanıyor. Basit bir ifadeyle, Roche sınırı, yerçekiminin bir gezegenin yörüngesindeki bir uydunun, gezegenin belirli bir mesafesine yaklaşırsa parçalanmasına neden olacağı anlamına gelir. Halkalar, Satürn’ün ayını oluşturmak için kullanılan malzemenin parçaları olabilir. Küçük parçalar halka şeklinde bir araya gelerek, meselenin bir kısmının Roche sınırı içinde dolaşmış olması muhtemeldir. Alternatif olarak, küçük bir ay Roche sınırı içinde sürüklenmiş olabilir ve Satürn’ün yerçekimi kuvveti onu ayırarak bir halka oluşturan uzay enkazları yaratabilirdi.
Satürn’ün etrafında neden halkalar var?
Satürn, halkalarına göre oldukça benzersizdir.Bunlar, yirmi yıldan uzun bir süre önce Voyager tarafından yakın şekilde gözlendi ve daha önce inanılandan daha karmaşık olduğu tespit edildi.Halkalar incedir.Bir uzay aracı, gerçek bir çarpışma tehlikesi olmadan onlardan geçebilir.Muhtemelen su buz ve amonyak buzdan oluşurlar.Bazı toz ve taşlar da olabilir.Çoğu parçacıklar küçük ama bazıları birkaç metre kadar büyük olabilir.Satürn’ün aylarından bazıları halkalara oldukça yakındır ve şekilleri ve istikrarları üzerinde bazı etkileri olabilir.Halkalardaki parçacıklar esasen bağımsız uydulardır.
Ancak, neden sadece Satürn’ün bu muhteşem dekorasyona sahip olması gerektiği sorusu hala cevapsız kalıyor.Kesin bir cevap verip veremeyeceğimi bilinmiyor.Bir uydu, gezegen veya Ay, etrafında dağılmış ve enkaz bir halka olarak yayılmış olabilir.Satürn tarafından yanlışlıkla yakalanan ve daha sonra yavaşça parçalanan büyük bir kuyruklu yıldız olabilir.Halkalarda bol miktarda su buzu olması, kuyruklu yıldız teorisini destekleyebilir.Halkaların inceliğinin, halkaların parçacıklarının karşılıklı yerçekimi ve merkezkaç kuvvetinin birleşik etkilerinden kaynaklandığını belirtmekte fayda var.
Ana halkalar hakkında ilginç bilgiler
Bu kısa video’yu izleyerek ana halkalar hakkında detaylı bilgi alabilirsiniz.
Facebook ve Twitter adreslerimizden bizi takip etmeyi unutmayın.
Bu konu ile alakalı soru sormak için hemen tıkla
