Neden deprem olur?
Dünyayı harekete geçiren yıkıcı olayların arkasındaki gerçekleri öğrenin
Kısa Bilgi
Neden deprem olur?
Depremler, tektonik plakalar çarpıştığında oluşan basınç birikiminden kaynaklanır. Plakalar birbirlerinin üzerlerine geçerler ve zemine sismik dalgalar göndererek büyük miktarda enerji açığa çıkartırlar. Kırığın meydana geldiği nokta genellikle yeraltında yüzeyin birkaç kilometre altındadır. Doğrudan yüzey üzerindeki nokta, hasarın çoğunun sebep olduğu merkez üssüdür. Depremler fay hattının türüne bağlı olarak farklı özelliklere sahiptir, ancak su altında meydana geldiklerinde devasa bir tahribata yol açabilecek muazzam bir dalgayı tetikleyebilirler - buna tsunamiler denir.
Tektonik deprem nasıl oluşur?
Birincil dalga P dalgaları yeryüzünün kabuğu boyunca ileri geri hareket ederek zemini dalga ile aynı doğrultuda hareket ettirir. Dalgaların en hızlı hareket edenleri, yaklaşık 6-11 km/s hızlarında hareket ederler ve genellikle ani bir şok ile gelirler.
Sismik dalgalar nedir?
İkincil dalgalar S dalgaları dalganın yönüne dik olarak yukarı ve aşağı hareket eder ve yer kabuğunda zıplama hareketine neden olur. P dalgalarından daha yavaştırlar, yaklaşık 3.4-7.2 km/s hızla hareket ederler ve sıvılar içinde değil, yalnızca katı madde içinde hareket edebilirler.
Depreme neden olan dalgalar nelerdir?
Love dalgalar, P ve S dalgalarının aksine, yüzey dalgalarıdır. Yalnızca Dünya’nın yüzeyinde hareket eder ve çok daha yavaştırlar. İngiliz sismolog AEH Love’ın adını taşıyan Love dalgaları, iki türden daha hızlıdır ve dalgayı yönüne dik olarak bir yandan diğer yana sallar.
Depremin şiddeti nasıl ölçülür?
Rayleigh dalgaları İngiliz fizikçi Lord Rayleigh adını taşıyan Rayleigh dalgaları, zeminin eliptik bir hareketle sallanmasına neden olan yüzey dalgalarıdır. Yüzey dalgaları bir deprem sırasında yüzeye en son ulaşır, ancak çoğu zaman neden oldukları yoğun sallanma nedeniyle altyapıya en çok zarar verirler.
Depreme dayanıklı bina ne demektir?
Modern binalar depreme dayanıklı olacak şekilde nasıl tasarlanır? Her şeyden önce tasarım için bir deprem seviyesi seçmeliyiz. Genel olarak, deprem kodları 2500 yılda 1 olma ihtimali olan bir deprem belirtmektedir (daha küçük depremler bundan daha sık gerçekleşecektir).
Genel olarak tasarım anında depremde belirli miktarda hasar meydana gelmesine izin veririz, ancak yalnızca kontrollü yerlerde oluşmasına izin verilir. Çeliğin belirli bir miktarda (kalıcı olarak deforme) bozulmasına ve betonarme çatlamasına izin verilir.
Depreme dayanklı binalar nasıl yapılır?
Yapının depremde nasıl davrandığını görmek için yapısal bir analiz yapılır. En önemli şey yapının titreşim süresi veya sıklığıdır. Deprem sallanmasına benzer bir frekansta titreşirse, bina üzerinde rezonans ve daha yüksek kuvvetler elde edilir. Basit binalar için bunu kağıda elle yapabilirsiniz; Daha karmaşık yapılar için bir 3D bilgisayar modeli kullanmanız gerekir.
Yapısal analizden sonra mühendis, deprem nedeniyle yapıdaki kuvvetler hakkında bir fikir edinir. Bu kuvveti aşmak için yapının seçilmiş kritik kısımlarını planlar ve hasar görmemesi durumunda bile başarısız olmamasını sağlamak için detaylandırırlar. Yapıya verilen hasar, deprem enerjisinin dağılmasına ve yapının diğer bölümlerindeki yüklerin sınırlandırılması için sigorta görevi görmesine yardımcı olur.
Bu, temel tasarım yöntemidir, yüksek basamaklar ve uzun köprüler gibi daha karmaşık yapılar için, amortisörler (yüksek bir yükselişin üstündeki sogutma tankları) veya temel izolasyon (yapı tabanındaki özel rulmanlar) gibi özel teknikler kullanırlar.
Deprem hakkında ilginç bilgiler
Bu kısa video’yu izleyerek Deprem hakkında detaylı bilgi alabilirsiniz.
Facebook ve Twitter adreslerimizden bizi takip etmeyi unutmayın.
Bu konu ile alakalı soru sormak için hemen tıkla
