Muson ve Siklon nedir?
Kısa Bilgi
Muson ve Siklon nedir?
‘Muson’ kelimesi, ‘mevsim’ anlamına gelen bir Arap kelimesinden gelir. Sıcak mevsimde rüzgarların denizden karaya, serin mevsimde karadan denize estiği bir iklim türü ile ilgilidir.
Kara rüzgarlarının ılık mevsimi genellikle çok yağmurludur, açık deniz rüzgarlarının soğuk mevsimi ise kuru olabilir.
Rüzgarlar ve yağışlardaki bu mevsimsel değişime ne sebep olur?
Bunun nedeni, büyük kıtaların veya kara kütlelerinin çevredeki okyanuslardan daha hızlı ısınması ve soğumasıdır. İlkbaharda Orta ve Güney Asya sıcaklıkları hızla artar ve yazın güneyde Hint Okyanusu veya doğuda Pasifik Okyanusu’ndan çok daha sıcaktır. Daha yüksek iç sıcaklıklar, daha düşük atmosferik basınçlar yaratır ve bu nedenle rüzgar, çevredeki denizlerden iç kesimlere doğru esmektedir. Buna kara veya yaz musonu denir.
Sonbaharda, Asya’nın iç kısımları hızla soğur ve kış aylarında, çevresindeki okyanuslardan çok daha düşük sıcaklıklara sahiptir. Bu düşük sıcaklıklar yüksek atmosferik basınçlar yaratır ve bu nedenle kış muson rüzgarları kuru iç bölgelerden denize doğru eserler. Güney ve Doğu Asya, bu kıtanın büyüklüğü nedeniyle muson ikliminin en güçlü gelişimine sahiptir.
Okyanusların birçok yerinde denizciler Hindistan’a gidip gelirken muson rüzgarlarının değişimini kullandılar. Kışın Hindistan’dan Afrika’ya gidiyorlar ve yazın dönüyorlar çünkü rüzgarlar böyle esiyor.
Siklon Nedir?
Siklon bir tür fırtınadır ve bir fırtına, bir yerden diğerine hızla hareket eden havadan ibarettir. Bir fırtına, Ekvator’dan gelen ılık ve nemli hava Kuzey Yarımküre’ye doğru hareket ettiğinde ve Kuzey Kutbu bölgesinden güneye doğru hareket eden soğuk, kuru hava kütlesiyle karşılaştığında başlar. Bu iki tür hava kütlesi birbirine karışmaz. Karşılaştıkları yerde oluşan keskin sınıra ‘fön’ denir.
Hava kütleleri hareket etmeye devam ettikçe, daha hafif, ılık hava soğuk havanın üzerine tırmanır. Yukarı doğru zorlandıkça ılık, nemli hava soğutulur. nem daha sonra yoğunlaşarak bulutları oluşturur. Bütün bunlar olurken, hava basıncı fırtınanın merkezinde düşmeye başlar. Rüzgarlar, düşük basınç alanı etrafında saat yönünün tersine esmeye başlar. Böylece, ılık, nemli hava hareket eder. Fırtınanın doğu tarafında kuzeye doğru, soğuk hava batı tarafında güneye doğru hareket eder. Düşük basınç alanı ‘siklon’ olarak bilinir. Böyle bir alandaki hava kütlesinin çapı 700 ila 1.600 kilometre arasında değişebilir. Siklon aynı zamanda dairesel bir fırtınadır ve bazen bir kasırga ile karıştırılır, ancak bir kasırganın çapı yalnızca 30 ila 1.600 metre olabilir.
Gök gürültüsü Tehlikeli midir?
Bir fırtına sırasında gök gürültüsü sesiyle korkuyla titreyen birçok insan var. Gök gürültüsünden korkmak için kesinlikle hiçbir neden yok. Şimşek sesi size ulaştığında, ona sebep olan elektrik şimşeği çoktan gerçekleşmiştir. Şimşekten sonra gök gürültüsünü duyarsınız çünkü ses ışıktan çok daha yavaş ilerler.
Şimşeklerin hasara neden olabileceğine şüphe yok ve bazı nadir durumlarda insanları öldürdüğü bile biliniyor. Ancak yıldırım çarpma şansınız son derece düşüktür. Şimşek elbette bir elektrik biçimidir ve onu tehlikeli kılan da budur. Parlak bir ışık parlaması olarak gördüğümüz dev bir elektrik kıvılcımıdır. İki bulut arasındaki boşlukta veya buluttan toprağa, hatta dünyadan buluta atlayabilir! Bir fırtına sırasında, bulutlar ve yeryüzü tarafından farklı elektrik yükleri (pozitif veya negatif) oluşur. Yükler arasındaki fark yeterince arttığında aradaki boşlukta şimşek kıvılcımı atlar. Elektriksel deşarj sırasında ve sonrasında, hava akımları genişler ve daralır. Genişleyen ve daralan akımlar şiddetli bir şekilde çarpışır ve ‘gök gürültüsü’ dediğimiz gürültüyü üretir.
Kuru hava hakkında ilginç bilgiler
Bu kısa video’yu izleyerek kuru hava hakkında detaylı bilgi alabilirsiniz.
Facebook ve Twitter adreslerimizden bizi takip etmeyi unutmayın.
Bu konu ile alakalı soru sormak için hemen tıkla
